Czy zwykła ceramiczna płytka może być dziełem sztuki? Może! I jest dziełem nietuzinkowym. Portugalia słynie z płytek zwanych azulejos. W Lizbonie są wszędzie, na muralach, na kamienicach, czasami na podłodze (specjalny rodzaj zwany empedrados – kostki białego wapienia i czarnego bazaltu), zdobią dworce, łazienki, stacje metra, pałace, kościoły, itp. Nie dziwne więc, że stały się popularne i zrobiły karierę. Dzięki temu oczekiwanie na metro nie jest nudne, a nawet zaznajomi z historią.

Do Portugalii azulejos trafiły około wieku XIV za sprawą Maurów z Sewilli (ci wzorowali się na chińskiej porcelanie), a następnie Portugalczycy zapożyczyli technikę pokrywania płytek emalią od Włochów, a barwienie go charakterystycznym błękitnym barwnikiem z Holandii (konkretnie z Delft). Błękitnych płytek jest najwięcej, ale nie jest to oczywiście jedyna gama kolorystyczna. Nazwa „azulejos” wywodzi się od arabskiego słowa „al zulaycha” oznaczające mały gładki kamień, a nie od portugalskiego azul, jak by można przypuszczać.

Pokrycie płytek emalia było istotnym krokiem ku innowacyjności – płytki stały się wodoodporne. Kwadratowy kształt ułatwił układanie płytek i jednocześnie pozwolił na produkcję masową, a nie pojedynczych egzemplarzy. W tym celu ustalono też wymiar jednostkowy płytki – kwadraty o boku od 13,5 do 14,5 cm.

Do pokrywania płytek szkliwem używano tlenków metali, a do uzyskania wymaganych kolorów tlenku kobaltu (niebieski), tlenku miedzi (zielony), tlenku manganu (brązowa lub czarna), tlenku żelaza (żółty), tlenku cyny (biały)

Motywy jakie były przedstawiane na płytkach – sceny historyczne, mitologiczne, religijne, dekoracyjne, roślinne, geometryczne. Wykonane były z taniego materiału i stanowiły najlepszy sposób na podniesienie estetyki budynków, oraz nadanie im niepowtarzalnego wyglądu, a przede wszystkim zapewnienia higieny wnętrz. Rozbieżność tematyczna duża, ale cel jak najbardziej trafiony. Płytki z motywami przede wszystkim urozmaicały monotonne powierzchnie, według źródeł horror vacui – wstręt do pustki.

Kwiaty w dzbanach, wazonach, koszach, wazach, czarach wzbogacone dodatkowymi elementami (sylwetki dzieci, ptaków, delfinów). Kwiaty symbolizują doskonałość duszy.

Motyw painéis historiados: „panel historyczny” przedstawia wydarzenie historyczne, scenę mitologiczną, religijną lub z życia codziennego.

Wzór azulejo enxaquetado tworzy szachownicę – mozaika składa się z płytek o kontrastowych kolorach, stosowana w Portugalii od XVI do połowy XVII wieku.

Wzór azulejo de figura avulsa – każda płytka azulejo przedstawia osobną kompozycję (kwiat, zwierzę itp. lub). W Portugalii najczęściej produkowano tego typu płytki w XVIII wieku. Malowany na nich wzór był wyłącznie koloru niebieskiego z ozdobnymi elementami na krawędziach.

Wzór azulejo de padrão: płytki ułożone w powtarzający się deseń złożony z kwadratów, forma dywanu

Można jest spotkać w całym mieście, a dla tych co nie mają ochoty się szwędać tu i tam mogą obejrzeć je w lizbońskim muzeum. LINK

Spodobał ci się zdjęcia lub tekst? Masz uwagi lub komentarze? Podyskutuj, polub, dodaj +1. Dziękuję!

Follow